Ενότητα 7 Η ελιά
Η ελιά στο χώρο και το χρόνο
Το video «Η ελιά στο χώρο και το χρόνο» αποτελεί παραγωγή του ΚΠΕ Άμφισσας για την Ελιά και τον Ελαιώνα της Άμφισσας και πραγματεύεται:
Α) την ιστορία της ελιάς από την εμφάνισή της πριν 10.000 χρόνια μέχρι σήμερα στον κόσμο κάνοντας αναφορά
• Στη σημασία και στους συμβολισμούς της ελιάς και του ελαιολάδου στην ελληνική μυθολογία και τις διάφορες θρησκείες,
• Στην ανάπτυξη του εμπορίου της ελιάς στο πέρασμα των χρόνων,
• Στη γεωγραφική εξάπλωση της ελιάς και τους τρόπους συλλογής της στις διάφορές χώρες.
Β) και την παρουσία της ελιάς στον ελαιώνα της Άμφισσας κάνοντας αναφορά:
• Στους τρόπους καλλιέργειας και συλλογής της ελιάς,
• Στην εξέλιξη της ελαιοκαλλιέργειας στην περιοχή από το 18ο αίωνα μέχρι σήμερα,
• Στους τρόπους επεξεργασίας του καρπού της ελιάς,
• Στη θρεπτική αξία και την ευεργετική επίδραση της ελιάς και των προιόντων της στην ανθρώπινη υγεία.
Η αρχαιότερη ελιά στον κόσμο
Με ηλικία μεταξύ 2000-5000 ετών (δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια), μέγιστη διάμετρο 4,53m στην βάση, περίμετρο 12,55m και εσωτερικό χώρο κορμού ικανό να χωρέσει κάτι λιγότερο από δέκα άτομα.
Το δέντρο αυτό έχει χαρακτηριστεί παγκόσμιο φυσικό μνημείο ενώ τα κλαδιά του στεφάνωσαν κάποιους από τους αθλητές των ολυμπιακών αγώνων στην Αθήνα.
Η αρχαία αυτή ελιά, μια από τις δεκάδες που στολίζουν την κρητική ύπαιθρο, βρίσκεται στο Χωριό Άνω Βούβες Χανίων… και ακόμη καρποφορεί!
“Ελιά μου ασημοπράσινη, θαλασσοκυματούσα, στον κάμπο μοιάζεις πέλαγος και στην πλαγιά σαν κάστρο μ’ αρχοντική κορμοστασιά και με πολλά στολίδια. Η γη σ’ έθρεψε πλούσια κι ο χρόνος πελεκούσε κι εσκάλιζε τη ρίζα σου κι έγραφε ιστορία που διηγείται τους καημούς, τα πάθη και τις πίκρες και χαρακώνεις τις πληγές που εκείνος δε γιατρεύει κι όσες χαρές περάσανε κι εκείνες τις κατέχεις τις κουβεντιάζεις σιγανά με τις γειτόνισσές σου.
Ελιά μου αιωνόβια, ελιά ευλογημένη, πες μου κι εμέ του ταπεινού, περαστικού διαβάτη, τι είδες εις τη ζήση σου, εδώ εις την αυλή σου τι λένε τ’ αυλακώματα που ζώνουν το κορμί σου…”
Κρητική παράδοση (Νεοελληνική Μυθολογία Δ. Λουκόπουλου)
Έκθλιψη, αφαίρεση και αποκοπή
Έκθλιψη, αφαίρεση και αποκοπή
1. Όταν μια λέξη τελειώνει σε φωνήεν και η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από φωνήεν,
- μερικές φορές χάνεται το τελικό φωνήεν της πρώτης λέξης. Τότε λέμε ότι η λέξη παθαίνει έκθλιψη π.χ. θα αρχίσω → θ’ αρχίσω.
- μερικές φορές χάνεται το αρχικό φωνήεν της δεύτερης λέξης. Τότε λέμε ότι η λέξη παθαίνει αφαίρεση π.χ. τα έφερε → τα ’φερε.
2. Όταν μια λέξη τελειώνει σε φωνήεν και η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από σύμφωνο,μερικές φορές χάνεται το τελικό φωνήεν της πρώτης λέξης. Τότε λέμε ότι η λέξη παθαίνει αποκοπή.
π.χ. κόψε το → κόψ’ το
- Ο σύνδεσμος και, όταν παθαίνει έκθλιψη, γράφεται κι
π.χ. και άλλη → κι άλλη - Το επίρρημα μέσα, όταν παθαίνει έκθλιψη, γράφεται → μέσ’
π.χ.μέσα από → μέσ’ από, ενώ όταν παθαίνει αποκοπή, γράφεται → μες
π.χ. μέσα στο σπίτι → μες στο σπίτι