Ο ναυαγός Σκεφτείτε: «Είμαι ο μόνος ναυαγός σε ένα έρημο νησί στον Ειρηνικό Ωκεανό» (όπως στη φωτο γραφία).
1.Γράψτε τις πρώτες σας εντυπώσεις από το τοπίο γύρω σας. Μπορείτε να γράψετε για:
τη βλάστηση (τι είδη φυτών βλέπετε, πόσο μεγάλα είναι, πόσο πυκνά, τι χρώματα έχουν)
τις ακτές (έχουν βράχια ή αμμουδιά, τι χρώματα έχει η θάλασσα, αν είναι ήσυχη ή ταραγμένη)
τον καιρό
τους ήχους που ακούγονται
Μην ξεχάσετε να γράψετε και για τα συναισθήματά σας. Πώς νιώθετε που βρίσκεστε για πρώτη φορά σε ένα τέτοιο μέρος; Ποια είναι η πρώτη σας αντίδραση;
…………………………………………………………………………………………………………………..
3.΄Oταν βραδιάζει και κάθεστε στην πρόχειρη σκηνή που στήσατε, σκέφτεστε ότι θα είναι πολύ καλό να κρατήσετε ημερολόγιο γι’ αυτή την εμπειρία σας. Αποφασίζετε να μιλήσετε για τα γεγονότα από την αρχή. Τα παρακάτω σημεία θα σας βοηθήσουν να φέρετε στη μνήμη σας όλη την ιστορία:
• Πώς και γιατί αποφασίστηκε να κάνετε αυτό το ταξίδι; • Ποιος ήταν ο προορισμός; • Ποιες ήταν οι προετοιμασίες για το ταξίδι; • Tαξιδεύατε με κάποιους άλλους μαζί; • Τι έγινε στην αναχώρηση; • Πώς ήταν το ταξίδι στην αρχή; • Πώς έγινε το ναυάγιο; • Πώς σωθήκατε; Φροντίστε να περιγράψετε τι σκεφτόσασταν και πώς άλλαζαν τα συναισθήματά σας στις διαφορετικές φάσεις αυτής της περιπέτειας.
Παρασκευή 23 Ιουλίου
Τώρα που κάθομαι σ’ αυτή την άγνωστη ακτή, σκέφτομαι όσα έγιναν και με έφεραν εδώ.
Όλα ξεκίνησαν πριν από δέκα μέρες, όταν ο πατέρας μου είπε ότι θα έφευγα ………………………………………………………………………………
7.΄Eνα ταξίδι στον βυθό «κρύβει» πάντοτε πολλές εκπλήξεις. Μπορείτε να συνεχίσετε την αφήγηση του μικρού Στάθη σαν να είσαστε εσείς που εξερευνάτε τον βυθό; Αφήστε τη φαντασία σας ελεύθερη να «συναντήσει» έναν τεράστιο λευκό καρχαρία, ένα γιγάντιο καλαμάρι, ένα ναυάγιο πειρατικού πλοίου… Πείτε τα γεγονότα με τη σειρά που έγιναν, χρησιμοποιώντας όποιες από τις παρακάτω φράσεις θέλετε:
Ξαφνικά ένιωσα ένα δυνατό χτύπημα…
Ευτυχώς… Μετά είδα κάτι που έμοιαζε με…
Δεν πίστευα στα μάτια μου…
Είχα ανακαλύψει…
΄Eπειτα από ώρα, βρέθηκα…
Και τότε είδα… Συνεχίσαμε να προχωράμε προς τα κάτω…
΄Yστερα, το μόνο που πρόλαβα να δω…
Τέλος, καθώς ανεβαίναμε…
8. Ένα χταπόδι παρακολουθεί το ταξίδι του μικρού Στάθη στον βυθό.Το ίδιο βράδυ λέει τις εντυπώσεις του για τον «παράξενο επισκέπτη»στους φίλους του.
Παιδιά, ακούστε τι έγινε σήμερα το πρωί. Δε θα το πιστέψετε. Μόλις ξύπνησα, τέντωσα τα πόδια μου να ξεμουδιάσουν από τον βραδινό ύπνο. Ξαφνικά, ……………………………. Παίξτε τον ρόλο του χταποδιού και συνεχίστε την ιστορία.
Θα χρειαστείτε σακίδιο, 2 φόρμες, 2 ζευγάρια παπούτσια, αδιαβροχο, μπλόκ σημειώσεων, μολύβι, μεγενθυτικό φακό, σκούφο, γάντια, κασκόλ, γυαλιά ηλίου… για να περάσετε ένα αξέχαστο διήμερο στον Παρνασσό με τον Ελληνικό Ορειβατικό Σύλλογο Αχαρνών. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να είστε από 7 εώς 18 χρόνων, αλλά και οι μικρότεροι μπορούν να συμμετάσχουν με τη συνοδεία των γονιών τους. Ένα διήμερο στη φύση με δραστηριότητες είναι ο στόχος του προγράμματος. Θα εξασκηθείτε στη χιονοδρομία, θα γνωρίσετε φίλους, θα ανακαλύψετε την ομορφιά της ελληνικής φύσης, θα μάθετε να προσανατολίζεστε, θα διασκεδάσετε με θεατρικό παιχνίδι και, το κυριότερο, θα χορτάσετε καθαρό αέρα και θα περάσετε ξένοιαστες ώρες.
Το διήμερο θα πραγματοποιηθεί στις 15 και 16 Φεβρουαρίου στους Δελφούς και η μεταφορά σας μέχρι εκεί θα γίνει με πούλμαν. Όσοι επιθυμείτε να παρακολουθήσετε το πρόγραμμα, πρέπει να δηλώσετε συμμετοχή έως τις 31 Ιανουαρίου και να προκαταβάλετε μέρος των χρημάτων που απαιτούνται.
περιοδικό «Ερευνητές», Η Καθημερινή, τεύχος 207, 11/1/03
1.Διαβάσατε την ανακοίνωση: Mπορείτε ν’ απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις; Aν σας βοηθάει, μπορείτε να υπογραμμίσετε την απάντηση και μέσα στο κείμενο!
α. Ποιος διοργανώνει την εκδρομή στον Παρνασσό;
β. Mε ποιον τρόπο μπορούν να πάρουν μέρος στην εκδρομή όσοι είναι μικρότεροι από 7 χρονών;
γ. Mπορεί να πάει στην εκδρομή όποιος είναι μεγαλύτερος από 18 χρονών;
δ. Πότε θα γίνει η εκδρομή στον Παρνασσό και με ποιο μεταφορικό μέσο;
ε. Πότε είναι η τελευταία μέρα για να δηλώσει κανείς συμμετοχή;
στ. Ποιος είναι ο κύριος Σαμούλης;
ζ. Tι θα κάνετε αυτές τις δυο μέρες, σύμφωνα με την ανακοίνωση;
4.Φανταστείτε ότι μόλις γυρίσατε από την εκδρομή στον Παρνασσό και θέλετε να γράψετε ένα άρθρο στην εφημερίδα του σχολείου σας για το πώς περάσατε, με τίτλο «Η εκδρομή στον Παρνασσό».
Μην ξεχάσετε να γράψετε:
πού βρίσκεται το μέρος όπου πήγατε
πότε και για ποιον λόγο πήγατε εκεί
τη γενική εντύπωση
τι είδατε στη διάρκεια της εκδρομής και με ποια σειρά
τι κάνατε εκεί
περιστατικά που συνέβησαν
τα συναισθήματα και τις σκέψεις σας
5.Τι λέτε, θα θέλατε να διοργανώσετε και εσείς μια εκπαιδευτική εκδρομή με την τάξη σας στους Δελφούς;
Για να γίνει όμως με επιτυχία, μια καλή ιδέα είναι να δουλέψετε ομαδικά.
Μια ομάδα θα βρει πληροφορίες για τους Δελφούς από τη μυθολογία και την ιστορία, θα γράψει μια περίληψη σε 150 με 200 λέξεις και θα τη διαβάσει στην τάξη. Θα δώσει τίτλο στο κείμενο και θα γράψει μόνο τα κύρια σημεία των κειμένων που διάβασε.
Μια άλλη θα διαλέξει μέσα από τον οδικό χάρτη τη διαδρομή που θα ακολουθήσετε και από ποια μέρη θα περάσετε. Επίσης, θα βρει πληροφορίες για αυτά τα μέρη, ώστε στα ωραιότερα σημεία να κάνετε στάσεις.
Πόσο θα στοιχίσει η εκδρομή; Πόσα παιδιά θα πάρουν μέρος; Πόσο πρέπει να είναι το αντίτιμο του εισιτηρίου; Μια ομάδα θα αναλάβει τα οικονομικά θέματα της εκδρομής και θα σημειώσει σε ένα τετράδιο όλα τα απαραίτητα στοιχεία.
Στους Δελφούς, ποια μνημεία είναι καλό να επισκεφτείτε; Tι θα δείτε στο μουσείο; Η τέταρτη ομάδα θα βρει τις απαραίτητες πληροφορίες από ταξιδιωτικούς οδηγούς, θα τις καταγράψει και θα ξεναγήσει την υπόλοιπη τάξη στους Δελφούς.
Το 1872, ένας εκκεντρικός ‘Αγγλος αριστοκράτης, ο Φιλέας Φογκ, στοιχηματίζει είκοσι χιλιάδες λίρες, σε μια εγγλέζικη λέσχη, ότι μπορεί να κάνει το γύρο του κόσμου σε 80 ημέρες! Σε μια εποχή που δεν υπήρχαν αεροπλάνα και η συγκοινωνία γινόταν με ατμόπλοια και τρένα, ξεκινάει παρέα με τον Πασπαρτού, τον υπηρέτη του, ένα περιπετειώδες ταξίδι από την Ευρώπη στην Ασία, στην Αφρική και στην Αμερική. Ταξιδεύει με ελέφαντα, ακόμα και με έλκηθρο με πανιά, κινδυνεύει από βραχμάνους και Ινδιάνους, βουβάλια και λύκους. Αντιμετωπίζει απίστευτους κινδύνους, τυφώνες και καταιγίδες, παρέα με μια πανέμορφη πριγκίπισσα, αλλά και με έναν επιθεωρητή που τον κυνηγάει και θέλει να τον συλλάβει, στην πιο συναρπαστική, την πιο γοητευτική περιπέτεια του Ιουλίου Βερν.
Το μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν «Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες» διαδραματίζεται το 1872. Ο Φιλέας Φογκ και ο υπηρέτης του Πασπαρτού έχουν βάλει στοίχημα να κάνουν τον γύρο του κόσμου σε 80 ημέρες. Βρίσκουν όμως εμπόδια που μπορούν να τους οδηγήσουν στην αποτυχία.
Tαξιδεύοντας με ελέφαντα
«Αν δεν έχετε αντίρρηση, θα πρότεινα να αναζητήσουμε κάποιο άλλο μέσο για να πάμε στο Αλάχαμπαντ» είπε ήρεμα ο Φιλέας Φογκ. «Μα αυτή η καθυστέρηση δε θα είναι προς ζημία σας;» απάντησε ο κύριος Φράνσις. «’Oχι, την είχα προβλέψει». «Πώς; Ξέρατε ότι οι γραμμές δε συνεχίζονται;»
«’Oχι, αλλά ήξερα ότι αργά ή γρήγορα θα εμφανιζόταν κάποιο εμπόδιο. Επομένως, τίποτα δεν έχει χαθεί. Σήμερα έχουμε 22 Οκτωβρίου, άρα θα φθάσουμε έγκαιρα» δήλωσε ο Φογκ με τέτοια αφοπλιστική αυτοπεποίθηση, που κανένας δεν τόλμησε να κάνει κάποιο σχόλιο.
Δυστυχώς, οι ράγες πράγματι σταματούσαν. Οι εφημερίδες μοιάζουν με ορισμένα ρολόγια που έχουν τη μανία να πηγαίνουν μπροστά. ‘Eτσι, είχαν πρόωρα αναγγείλει ότι οι γραμμές είχαν ολοκληρωθεί. Οι περισσότεροι ταξιδιώτες γνώριζαν γι’ αυτή τη διακοπή των γραμμών και, μόλις κατέβηκαν από το τρένο, πήραν κάθε διαθέσιμο μεταφορικό μέσο που υπήρχε στο χωριό. ‘Oμως ο κύριος Φογκ και ο κύριος Φράνσις έψαξαν σε όλο το χωριό και δε βρήκαν τίποτα.
«Θα πάω με τα πόδια» είπε ο κύριος Φογκ.
Ο Πασπαρτού πλησίασε τον κύριό του, κάνοντας έναν εκφραστικό μορφασμό, καθώς σκεφτόταν τα θαυμάσια αλλά κατάλληλα για πεζοπορία πασούμια του. Ευτυχώς, είχε κάνει κι αυτός μια έρευνα και, αφού δίστασε για λίγο, είπε:
«Κύριε, νομίζω ότι βρήκα ένα μέσο να ταξιδέψουμε».
«Τι;»
«’Eναν ελέφαντα! Τον έχει ένας Ινδός που μένει εδώ δίπλα».
Πέντε λεπτά αργότερα οι τρεις συνταξιδιώτες έφταναν σε μια καλύβα, χτισμένη πλάι σε ένα χωράφι που το περιέζωνε ένας ψηλός φράχτης από πασσάλους. Μέσα στην καλύβα υπήρχε ένας Ινδός και στο χωράφι ένας ελέφαντας. Ο Ινδός τούς οδήγησε στο χωράφι. Εκεί αντίκρισαν ένα ζώο, σχεδόν εξημερωμένο. Αναμφίβολα ο Κιούνι –έτσι έλεγαν το ζώο– μπορούσε, όπως όλοι οι ελέφαντες, να καλύψει με μεγάλη ταχύτητα μεγάλες αποστάσεις και, καθώς δεν υπήρχε άλλο διαθέσιμο υποζύγιο, αποφάσισαν να τον χρησιμοποιήσουν. ‘Oμως οι ελέφαντες, που έχουν αρχίσει να σπανίζουν στην Ινδία, δεν είναι καθόλου φτηνοί. Επομένως, τους έχουν μη στάξει και μη βρέξει, γι’αυτό και, όταν ο κύριος Φογκ ζήτησε να νοικιάσει τον ελέφαντα, ο Ινδός αρνήθηκε.
Ο Φογκ επέμενε και πρόσφερε το εξωφρενικό ποσό των δέκα λιρών την ώρα. Η απάντηση του Ινδού ήταν αρνητική. Είκοσι λίρες; Και πάλι όχι. Σαράντα λίρες; Πάντα όχι. Σε κάθε νέα προσφορά, ο Πασπαρτού τιναζόταν αγανακτισμένος, αλλά ο Ινδός ήταν αμετάπειστος.
Το ποσό όμως δεν ήταν καθόλου ευκαταφρόνητο. Αν δεχτούμε ότι ο ελέφαντας χρειαζόταν δεκαπέντε ώρες για να φτάσει στο Aλάχαμπαντ, ο ιδιοκτήτης του θα κέρδιζε εξακόσιες λίρες.
Χωρίς να χάσει την ψυχραιμία του, ο Φιλέας Φογκ πρότεινε στον Ινδό να αγοράσει τον ελέφαντά του, προτείνοντάς του αρχικά χίλιες λίρες. Ο Ινδός δεν ήθελε να τον πουλήσει! ‘Iσως ο κατεργάρης να περίμενε ακόμα μεγαλύτερο κέρδος.
Ο κύριος Φογκ πλησίασε ξανά τον Ινδό και του πρόσφερε διαδοχικά χίλιες διακόσιες λίρες, χίλιες πεντακόσιες λίρες, χίλιες οχτακόσιες και, τέλος, δύο χιλιάδες λίρες. Ο Πασπαρτού, που συνήθως ήταν κοκκινωπός, είχε γίνει κάτασπρος από την αγωνία. Στις δύο χιλιάδες λίρες, ο Ινδός υποχώρησε.
«Θεούλη μου!» φώναξε ο Πασπαρτού. «Χρυσό τον πληρώνουμε αυτό τον ελέφαντα!»
Ιούλιος Βερν, Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες,
μετάφρ. M. Tζιαντζή, εκδ. Ερευνητές, Αθήνα, χ.χ. (διασκευή)
Ο χάρτης του ταξιδιού γύρω από τον κόσμο, όπως περιγράφεται στο μυθιστόρημα, που έκαναν ο Φογκ και οι φίλοι του.
2. Θέλετε να διηγηθείτε με λίγα λόγια σε έναν φίλο σας την ιστορία που διαβάσατε.
Χρειάζεται δηλαδή να του πείτε:
ποιος είναι ο βασικός ήρωας και ποια άλλα πρόσωπα παίρνουν μέρος
πού και πότε συμβαίνει η ιστορία
πώς ξεκινάει η περιπέτεια
τι γίνεται μετά
ποιο είναι το αποτέλεσμα
τι σκέφτονται ή αισθάνονται τα πρόσωπα για ό,τι συνέβη
Απαντήστε με μια φράση σε κάθε ερώτηση και συνδέστε τις φράσεις μεταξύ τους σε ένα κείμενο (χρησιμοποιώντας συνδέσμους και άλλες λέξεις), για να διηγηθείτε περιληπτικά την ιστορία.
Για να δείξουμε πότε κάνουμε ή πότε γίνεται κάτι, χρησιμοποιούμε πολλούς τρόπους. ‘Eνας τρόπος είναι οι χρόνοι των ρημάτων.
Τον χρόνο μπορούμε ακόμη να τον δείξουμε χρησιμοποιώντας επιρρήματα και ουσιαστικά με λειτουργία επιρρήματος. Πολλές φορές, όταν μιλάμε ή όταν γράφουμε, χρησιμοποιούμε επίσης και χρονικές προτάσεις. Αυτές αρχίζουν συνήθως με τις λέξεις όταν, αφού, πριν, μόλις.
4. Θέλετε να διηγηθείτε κάτι ασυνήθιστο που έγινε σε ένα ταξίδι. Bρείτε έναν τίτλο και προσπαθήστε η ιστορία σας να περιέχει όσο το δυνατόν περισσότερα από τα κύρια στοιχεία που υπάρχουν στην άσκηση 2. Μην ξεχάσετε ότι, συνήθως, όταν διηγούμαστε μια ιστορία, βάζουμε τα γεγονότα σε χρονική σειρά. Μπορείτε να ξεκινήσετε τις προτάσεις σας με τις παρακάτω λέξεις και φράσεις που δηλώνουν χρόνο:
Στην αρχή του ταξιδιού, ………………………………………………………………..
Πρώτα, ………………………………………………………………………………………..
‘Eπειτα, ……………………………………………………………………………………….
Ξαφνικά, ……………………………………………………………………………………..
Την ίδια στιγμή, ……………………………………………………………………………
‘Yστερα, ……………………………………………………………………………………….
Λίγο πριν φτάσουμε στον προορισμό μας, ……………………………………….
‘Εχω ένα καράβι, τόσο, με πανιά, θάλασσες αφήνει, θάλασσες περνά.
‘Αφωνος στον κίνδυνο και θαλασσομάχος, ταξιδεύω σχίζοντας πέλαγα μονάχος.
Στου περιβολιού μας τη δεξαμενή, τα νερά τους σμίγουν πέντε ποταμοί!
Γύρω περιμένουν στις ακτές οι κάβοι δίπλα τους ν’ αράξει τ’ άσπρο μου καράβι.
Στην Iνδία, στο Bόλγα, στο Mισσισσιππή τρέχει το καράβι μου, πάει αστραπή.
Το φεγγάρι μέσα απ’ το πυκνό πλατάνι στα ταξίδια του όλα συντροφιά μού κάνει.
Προς τα πολυτρίχια, λίγο παρακεί, το τιμόνι αν στρίψω, να η Aμερική.
Πίσω απ’ του κισσού μας τη χλωρή κουρτίνα, έγια μόλα, βάζω πλώρη για την Kίνα.
Tο Σουέζ, την Πόλη και τον Παναμά, ως να με φωνάξει για φαΐ η μαμά.
Pίτα Mπούμη-Παπά
Τα ψάθινα καπέλα
Απ’ το παλιό μας σπίτι θυμάμαι λίγα πράγματα. ‘Ηταν κάπου κοντά στο Λυκαβηττό κι είχε ταράτσα που ‘βλεπε στο Φάληρο. Ζούσε μαζί μας ο πατέρας κι είχαμε ένα λαγωνικό που το λέγανε Ντικ. Θυμάμαι και δύο βάζα κινέζικα στις δυο γωνιές της σάλας. Τίποτ’ άλλο. Η Μαρία όμως θυμάται πολλά. Μας τα λέει καμιά φορά κι εμείς δακρύζουμε, κρυφά η μια από την άλλη.
Με τον πατέρα πηγαίναμε στη θάλασσα σχεδόν κάθε Κυριακή. Είχε ένα παμπάλαιο αυτοκίνητο που ‘μοιαζε με οβίδα και το λέγαμε «Καραϊσκάκη». ‘Ετσι το ‘χε βαφτίσει ένα παιδί καθώς περνούσαμε από έναν κεντρικό δρόμο της Αθήνας, και μεις χαρήκαμε, γιατί το αυτοκίνητο του πατέρα δεν ήταν κοινό αυτοκίνητο και του άξιζε να έχει ένα όνομα. Το χρώμα του ήταν καφέ ή γκρίζο ή ίσως και χακί, από μέσα ήταν στρωμένο με βυσσινί πετσί αληθινό, μια πολυτέλεια που ερχόταν σε αντίθεση με το σύνολο· ήταν ψηλό, εντελώς ανοιχτό και δίχως κουκούλα, με τη μηχανή του κομμένη μπροστά κατακόρυφα σαν φάτσα μούργικου σκύλου· πίσω κατέληγε σε μύτη που θύμιζε ουρά τσαλαπετεινού· κι εκεί στη μύτη υπήρχε ένα ξύλινο ντουλαπάκι, όπου πετούσαμε τα κοστούμια του μπάνιου, τα ψαρικά, κι ό,τι άλλο, ανάκατα. Κοντολογίς, ήταν ένα αυτοκίνητο με δικό του χαρακτήρα και εμφάνιση προκλητική.
Μαργαρίτα Λυμπεράκη, Τα ψάθινα καπέλα, εκδ. Kαστανιώτη, Αθήνα, 1997 (διασκευή)
2.Δείτε τη σειρά με την οποία η συγγραφέας παρουσιάζει τα στοιχεία της περιγραφής. Πρώτα αναφέρει αυτό που περιγράφεται: «ένα παμπάλαιο αυτοκίνητο…».
Στη συνέχεια αναφέρονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Ποια είναι αυτά;
Πώς προχωράει μετά η περιγραφή, από το μέσα μέρος προς το έξω ή από το έξω μέρος προς το μέσα;
Στο εξωτερικό του αυτοκινήτου, ποιο μέρος περιγράφεται πρώτα και ποιο μετά;
‘Oταν περιγράφουμε ένα αντικείμενο, συνήθως χρησιμοποιούμε ενεστώτα. Η συγγραφέας όμως θυμάται με νοσταλγία και περιγράφει το παλιό οικογενειακό της αυτοκίνητο. Γι’ αυτό το λόγο χρησιμοποιεί χρόνους του παρελθόντος.
Ο ναυαγός Σκεφτείτε: «Είμαι ο μόνος ναυαγός σε ένα έρημο νησί στον Ειρηνικό Ωκεανό» (όπως στη φωτο γραφία). 
7.΄Eνα ταξίδι στον βυθό «κρύβει» πάντοτε πολλές εκπλήξεις. Μπορείτε
