Η Δανάη και η Φιλιώ, δυο νέα κορίτσια,
συμμαθήτριες και φίλες αχώριστες από παλιά,
περνούν τον περισσότερο χρόνο της μέρας τους
μαζί. Πηγαίνουν στο σχολείο μαζί, κάθονται
στο ίδιο θρανίο, βγαίνουν στο διάλειμμα μαζί,
διαβάζουν, παίζουν και διασκεδάζουν μαζί.
Ονειρεύονται η φιλία τους να κρατήσει για πάντα.
Σήμερα το πρωί ο δάσκαλός τους τις αποκάλεσε θηλυκές «Δάμωνα και Φιντία».Ας θυμηθούμε την ιστορία του Δάμωνα και του Φιντία:
Στη Σικελία κάποτε τα παλιά χρόνια ζούσαν δυο αγαπημένοι και αχώριστοι φίλοι, ο Δάμωνας και ο Φιντίας. Ήταν τόσο πολύ αγαπημένοι, που ο ένας θα μπορούσε πρόθυμα να θυσιάσει τη ζωή του για τον άλλο. Κάποτε στην πόλη τους έγινε τύραννος κάποιος Διονύσιος. Ο Φιντίας πήρε μέρος σε μια συνωμοσία για την ανατροπή του, αλλά κάποιος τον πρόδωσε και καταδικάστηκε σε θάνατο. Ζήτησε από τον τύραννο, πριν τον σκοτώσει, να του επιτρέψει να δει τους δικούς του. Έμενε μακριά και έπρεπε να τον αφήσει για λίγες ώρες ελεύθερο. Ο Διονύσιος φοβόταν μήπως δεν επιστρέψει και δεν ήθελε να τον αφήσει για λίγο ελεύθερο. Τότε εμφανίστηκε ο αγαπημένος του φίλος και ζήτησε να πάρει τη θέση του Φιντία. Έδωσε την υπόσχεση ότι, αν δε γυρίσει ο Φιντίας μέχρι το ηλιοβασίλεμα, θα μείνει ο ίδιος στη θέση του κι ας εκτελέσει αυτόν. Ο τύραννος δέχτηκε. Κι άρχισαν να κυλούν τα λεπτά, να γίνονται ώρες και ο ήλιος να χαμηλώνει πιο πολύ προς τη δύση του. Ο Δάμωνας περίμενε υπομονετικά το γυρισμό του φίλου του. Ο ήλιος βασίλεψε, και τότε δόθηκε η εντολή να τον εκτελέσουν. Ξαφνικά, εκεί που ο δήμιος ήταν έτοιμος να πάρει το κεφάλι του, ακούστηκε η φωνή του Φιντία. Ακολούθησε μια έντονη συζήτηση ανάμεσα στους δυο φίλους. Ο ένας ήθελε να θυσιαστεί για τον άλλο. Ξαφνικά ο Διονύσιος, κουνώντας πολλές φορές το κεφάλι του, τους είπε πως από αυτή τη στιγμή είναι και οι δυο ελεύθεροι να χαρούν την ακριβή και πολύτιμη φιλία τους. Τους ζήτησε και μια περίεργη χάρη. Ήθελε να τον κάνουν κι αυτόν φίλο τους. Πότης Στρατίκης, Eλληνική Mυθολογία, εκδ. Στρατίκη, Aθήνα, χ.χ.
Ευθύς και πλάγιος λόγος
«Πού πήγες;» τον ρώτησε.
Κι εκείνος απάντησε: «Πήγα στο σπίτι του Κώστα».
Τον ρώτησε πού πήγε μετά το σχολείο.
Κι εκείνος του απάντησε ότι πήγε στο σπίτι του Κώστα.
Την ίδια μέρα, στο διάλειμμα, η Δανάη και η Φιλιώ, καθισμένες στο παγκάκι, σκέφτονταν πώς άραγε θα περνούσαν τη μέρα τους δυο φίλοι στην αρχαία Ελλάδα. Τι παιχνίδια να έπαιζαν τότε;
Τα μεγάλα παιδιά είχαν σβούρες, κούνιες και πολλά επιτραπέζια παιχνίδια. Τα «κότσια» ήταν ένα παιχνίδι ιδιαίτερα δημοφιλές στα κορίτσια. Ακόμα, έπαιζαν διάφορα παιχνίδια με το τόπι. Τέτοιες εικόνες βρίσκουμε σε αγγεία και γλυπτά και παριστάνουν παιχνίδια που μοιάζουν με ποδόσφαιρο ή χόκεϊ, ράγκμπι και βόλεϊ. Έπαιζαν παιχνίδια που παίζουμε ακόμα και σήμερα, μόνο που είχαν άλλες ονομασίες τότε. Η τυφλόμυγα ονομαζόταν «χαλκή μυία», τα αγαλματάκια «ακινητίδνα», η μπάλα «σφαίρα» κ.ά.
Richard Tames, Τα παιδιά στην αρχαία Ελλάδα, μετάφρ. K. Σιδέρη, εκδ. Σαββάλα, Aθήνα, 2003
Οι «αστράγαλοι» ή «κότσια» ήταν παιχνίδια εκείνης της εποχής που παίζονται μέχρι και σήμερα. Ας δούμε πώς παίζονται:
Τα κότσια είναι οι αστράγαλοι των ποδιών ζώου, π.χ. γίδας, και χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:
α) το πιο μεγάλο, που το λένε «νουμά», β) το πιο μικρό, που το λένε «πλίτσα», γ) τα άλλα κότσια, τα κοινά, που δεν έχουν όνομα. Κάθε κότσι έχει τέσσερις πλευρές. Η στενή πλευρά λέγεται «τσούρλα», η πλευρά με την επίπεδη επιφάνεια «καζιάκα». Από τις πλατιές πλευρές αυτή με το μεγαλύτερο βαθούλωμα λέγεται «αλάκι» και η άλλη «αντάπι». Τα κότσια μετριούνται σε τριάδες, που λέγονται «απάγιες». Οι δύο παίκτες βάζουν ο καθένας από μια «απάγια». Στρίβουν το «νουμά» και όποιος φέρνει «τσούρλα» ή «καζιάκα» αρχίζει πρώτος το παιχνίδι. Παίρνει τις δυο «απάγιες» μαζί με το «νουμά» του και, αφού ανακατέψει τα κότσια κουνώντας τα στις χούφτες του, τα αφήνει να πέσουν στο χώμα. Αν ο «νουμάς» σταθεί «αντάπι» ή «αλάκι», ο παίκτης κερδίζει όσα κότσια στάθηκαν «αντάπι» ή «αλάκι». Τα υπόλοιπα παίρνει ο δεύτερος παίκτης και συνεχίζεται το παιχνίδι ώσπου να τελειώσουν όλα τα κότσια. Αν ο «νουμάς» σταθεί «καζιάκα», ο παίκτης κερδίζει όλα τα κότσια. Αν σταθεί «τσούρλα», χάνει την «απάγια» του και το παιχνίδι αρχίζει από την αρχή.
εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα
3. Βρείτε τις προσωπικές αντωνυμίες και σημειώστε τους δυνατούς και αδύνατους τύπους (μπορείτε να συμβουλευτείτε τον πίνακα του βιβλίου σας και τη γραμματική ή ΕΔΩ).
4. Έχετε φαντασία; Συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα, χρησιμοποιώντας τελικές προτάσεις. Βρείτε στον χάρτη τα παιχνίδια.
